Lale Devri Islahatları ve Günümüze Etkileri

Osmanlı tarihinde 1718 Paşarofça Antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil isyanı ile sona eren devrine Lâle Devri denilir.

• Lale Devri’nde özellikle kültürel alanda birçok yenilik yapılmıştır.
Yapılan yeniliklerde Avrupa örnek alınmıştır. Bu durum Osmanlı toplumunun düşünsel ve kültürel yapısında değişmeye yol açmıştır.

• Padişah III. Ahmet ve sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa devrin önemli devlet adamlarıdır.
Bu dönemde yapılan ıslahatlar şunlardır:

1. Komşu ülkelerle barış siyaseti izlenmiş, İstanbul’da saraylar, köşkler ve lale bahçeleri yapılmıştır.

2. Avrupa’ya ilk kez geçici elçilikler açılmıştır. Osmanlı Devleti bu gelişmeyle Avrupa siyasetini yakından takip etmeyi amaçlamıştı

3. Fransa’ya elçi olarak gönderilen Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi, Fransa’da gördükleri ve önemini anladıkları matbaayı Osmanlı Devleti’ne getirmek için İstanbul’da İbrahim Müteferrika ile işbirliği yaparak ilk devlet matbaasını kurmuşlardır (1727). Şeyhülislamdan alınan fetva ile bu matbaada dini kitapların dışındaki kitapların basılması kabul edilmiştir. Dini kitaplar ise eskisi gibi elle yazılacaktı.

4. İstanbul’da çıkan yangınları söndürmek için Yeniçeriler arasından Tulumbacılar Bölüğü adıyla ilk kez İtfaiye Bölüğü oluşturuldu.

5. İstanbul’da çini ve kumaş imalathaneleri açıldı.

6. İlk kez çiçek aşısı uygulandı.

7. Yalova’da kağıt fabrikası açıldı.

8. Bilgi kurulları oluşturularak Arapça’dan Türkçe’ye kitaplar çevrildi, İstanbul’un çeşitli yerlerinde kütüphaneler açıldı.

9. Sivil mimari gelişti. Avrupa mimarisi Osmanlı mimarisini etkiledi (Barok mimarisi). Bu dönemde pek çok saray, kütüphane, köşk, çeşme ve kasırlar yapıldı. Bunlar içinde en ünlüleri Sadabat Kasrı ve III. Ahmet Çeşmesidir.
Patrona Halil İsyanı ve Lâle Devri’nin Sonu

• Lâle devri, ıslahatlarla birlikte özellikle saray çevresi ve üst düzey idareciler için zevk ve eğlence devri olmuştur.

• Lâle devri boyunca devam eden Osmanlı – İran savaşlarının getirdiği ekonomik bunalım karşısında saray çevrelerinin lüks ve eğlence içinde yaşaması halk arasında hoşnutsuzluk yaratmıştır.

• Patrona Halil adlı bir şahsın başlattığı isyan kısa zamanda büyüdü. Bu isyan sırasında Damat İbrahim Paşa öldürüldü. III. Ahmet tahtan indirildi. Kâğıthane ve Boğaziçi’ndeki yalılar ve köşkler yakıldı. Lâle bahçeleri tahrip edildi. Böylece Lâle Devri sona erdi (1730),

NOT: Lâle Devri, Osmanlı Devleti’nde batının üstünlüğünün kabul edildiği, batının örnek alınarak ıslahatların yapıldığı ilk dönemdir.

İstanbul ve Selanik’te kumaş fabrikası kuruldu.
İstanbul, İznik ve Kütahya’da bulunan çini atölyeleri yenilendi.
Arapça ve Farsça eserler Türkçe’ye çevrildi.
Yerli malı kullanımına önem verildi.
Mimari, resim ve minyatürde gelişmeler oldu (III. Ahmet Çeşmesi, Levni’nin minyatürleri).
Yeni kütüphaneler açıldı. Doğu ve Batı eserleri tercüme edildi.
NOT: Lale Devri’nde askeri alanda ıslahat yapılmamıştır.

Lale Devri'nin Günümüze Etkileri

Lale Devri sayesinde Osmanlı Devleti o zamanlar biraz daha iyi olmuştur ama günümüzde etkisi bulunmamaktadır. Yalnızca, Lale Devrinden geriye mimari ve diğer eserler kalmıştır.
kaynak:http://osmanliidevleti.blogspot.com.tr/2013/04/lale-devri-islahatlar-ve-gunumuze.html

KÜRŞAD OĞUZHAN CİNBEK-TANER ÇOLAKER